3 rodzaje nowoczesnych diagnostyk stomatologicznych

Diagnostyka ma olbrzymie znaczenie we współczesnej stomatologii. Proces diagnozowania pacjenta można podzielić na dwa etapy. Pierwszym z nich jest wywiad medyczny, połączony z oględzinami jamy ustnej. Czasem może się on jednak okazać niewystarczający. W takiej sytuacji lekarz kieruje pacjenta na wybrane badania radiologiczne, które pozwolą precyzyjnie ustalić źródło problemu. Na czym dokładnie polega diagnostyka stomatologiczna i jakie badania można wykonać w jej zakresie?

Jak wygląda diagnostyka stomatologiczna?

Pierwszym krokiem w diagnostyce stomatologicznej jest rozmowa ze stomatologiem, która pozwala ustalić na jakie dolegliwości skarży się pacjent i od jak dawna występują objawy. To również dobry moment, by dowiedzieć się, jakie są oczekiwania pacjenta wobec leczenia. Następnie stomatolog dokonuje dokładnych oględzin stanu jamy ustnej pacjenta. Ocenia stan zębów, dziąseł i przyzębia, a także błony śluzowej i węzłów chłonnych. Lekarz poszukuje również zmian próchnicowych, które mogą wymagać leczenia. Niestety ich wykrycie w początkowym stadium jest niezwykle trudne, dlatego stomatolog może skierować pacjenta na dodatkowe badania. Są to badania radiologiczne, przeprowadzane przy użyciu aparatów RTG. Można je wykorzystać do zobrazowania pojedynczego zęba lub całego zgryzu, a także kości twarzoczaszki oraz tkanek kostnych szczęki i żuchwy. W diagnostyce stomatologicznej najczęściej wykorzystuje się następujące badania: 

• RTG zęba,
• RTG boczne czaszki (cefalometrię),
• zdjęcie pantomograficzne,
• tomografię stożkową (CBCT).

Diagnostyka obrazowa stomatologiczna świetnie sprawdza się także w leczeniu ortodontycznym, protetycznym i implantologicznym, gdyż pozwala między innymi na szczegółową analizę układu zębów.

RTG zęba

RTG zęba zwane również RTG punktowym to jedno z podstawowych badań radiologicznych wykonywanych w diagnostyce stomatologicznej. Polega ono na prześwietleniu zęba wraz z otaczającymi go tkankami za pomocą promieni rentgenowskich. Pozwala określić stan kości i tkanek, a także zobrazować obecność próchnicy i stanów zapalnych. RTG punktowe daje dokładny obraz ilości oraz przebiegu korzeni zęba, dlatego często wykorzystywane jest przed zabiegiem ekstrakcji zęba lub leczeniem kanałowym (endodontycznym).

RTG boczne czaszki (cefalometria)

Cefalometria, czyli prześwietlenie boczne czaszki, to badanie obrazowe na podstawie którego można ocenić wzrost kostny pacjenta oraz ustalić podłoże wady zgryzu. Pozwala również na wykonanie pomiarów, niezbędnych do opracowania dalszych kroków leczenia. Jest niezastąpione na każdym etapie leczenia ortodontycznego, od diagnostyki wad zgryzu, przez leczenie, aż po kontrolę jego przebiegu oraz ocenę efektów. Zdjęcie wykonywane jest w projekcji bocznej, czyli z profilu pacjenta. Obrazuje ono nie tylko zgryz, ale również czaszkę, twarde i miękkie tkanki twarzy, podniebienie oraz zatoki przynosowe. 

Zdjęcie pantomograficzne

Pantomogram, znany jako zdjęcie panoramiczne zębów, to kolejne badanie wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie w niewielkiej dawce. Pozwala na uzyskanie płaskiego obrazu twarzoczaszki w obrębie szczęki i żuchwy pacjenta. Zdjęcie pantomograficzne wykorzystywane jest w diagnostyce i leczeniu stomatologicznym:

• przed ekstrakcją zęba,
• w chorobach zębów i przyzębia (m.in. próchnicy i paradontozy),
• w przypadku nieprawidłowości, takich jak niewypełnione kanały czy torbiele,
• w czasie leczenia ortodontycznego,
• przed zabiegiem implantacyjnym,
• podczas trwającej infekcji i stanów zapalnych,
• po urazach żuchwy, szczęki lub zębów.

Zdjęcie panoramiczne wykonuje się również u dzieci. Kontrola wzrostu zębów pozwala szybko zauważyć nieprawidłowości, takie jak jej zatrzymanie czy początki narastania na siebie zębów. Pozwala również ocenić obecność zawiązków zębów stałych. Dzięki temu możliwe jest podjęcie szybkiego leczenia, które zapobiegnie poważnym problemom z uzębieniem w przyszłości. 

Tomografia CBCT

Tomografia stożkowa to jedna z najbardziej innowacyjnych technik obrazowania, wykorzystywana w cyfrowej diagnostyce stomatologicznej. Pozwala na uzyskanie szczegółowego, trójwymiarowego obrazu struktur anatomicznych zębów, kości i nerwów. Wykorzystywana jest w diagnostyce stomatologicznej, a także w laryngologii, chirurgii i innych dziedzinach medycyny. Jest niezastąpiona w diagnostyce schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego, po urazach w obrębie twarzoczaszki, w implantologii, ortodoncji, przed zabiegiem ekstrakcji zęba oraz na każdym etapie leczenia endodontycznego. Tomografia CBCT, dzięki wysokiej rozdzielczości, uwydatnia nawet najdrobniejsze szczegóły, pomocne w precyzyjnej diagnostyce oraz leczeniu problemów stomatologicznych. 

Diagnostyka stomatologiczna – przeciwwskazania

Badania obrazowe, choć wykorzystują jedynie niewielką dawkę promieniowania, nie są obojętne dla zdrowia. Mimo że większość pacjentów nie odczuwa żadnych efektów ubocznych, nie są wskazane dla wszystkich. Przeciwwskazaniem do tego typu diagnostyki jest przede wszystkim ciąża, gdyż promieniowanie w znacznie większym stopniu oddziałuje na płód. Dlatego w przypadku kobiet ciężarnych oraz małych dzieci wykonywane jest jedynie w sytuacji, gdy korzyści płynące z precyzyjnej diagnostyki oraz wprowadzonego leczenia znacznie przewyższają ryzyko powikłań. 

Ceny badań obrazowych w diagnostyce stomatologicznej

Wszystkie badania składające się na obrazową diagnostykę stomatologiczną można wykonać w pracowniach diagnostycznych XRAY.  Ich koszt uzależniony jest od rodzaju badania oraz wielkości obrazowanego obszaru. W przypadku RTG pojedynczego zęba cena wynosi 40 zł, zaś cefalometria oraz pantomogram kosztują 85 zł. Cena tomografii stożkowej waha się natomiast od 130 do 250 zł w zależności od obrazowanego obszaru. W koszcie każdego badania zawiera się nie tylko cena jego wykonania, ale również dostęp do wyników online oraz w formie elektronicznej na płycie CD.