Jak wygląda badanie CBCT?

CBCT to skrót od Cone Beam Computed Tomography, znanej w Polsce jako tomografia wiązki stożkowej. To rodzaj badania, które pozwala na uzyskanie dokładnego, trójwymiarowego obrazu struktur szczękowo-twarzowych z uwzględnieniem nie tylko kości i zębów, ale również nerwów. W porównaniu do klasycznej tomografii komputerowej wykorzystuje znacznie mniejszą dawkę promieniowania oraz oferuje dużo dokładniejsze wyniki. Ta metoda wykorzystywana jest w diagnostyce stomatologicznej, laryngologii, ortopedii, a także przed zabiegami chirurgicznymi w obrębie twarzoczaszki. Jakie są wskazania i przeciwwskazania oraz jak wygląda badanie CBCT w praktyce?

Wskazania do badania CBCT

Tomografia stożkowa jest wykonywana na podstawie skierowania od lekarza prowadzącego. Stosuje się ją w diagnostyce, obrazowaniu oraz podczas planowania leczenia w zakresie:

• chorób i zaburzeń stomatologicznych,
• wad zgryzu,
• próchnicy,
• chorób przyzębia i ubytków kostnych w szczęce oraz żuchwie,
• schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego,
• zaburzeń słuchu (szumy uszne, niedosłuch),
• obrazowania i oceny budowy zatok, jamy nosowej i ucha środkowego,
• stanów zapalnych zatok,
• powikłań chorób uszu i zatok (np. ropni),
• zaburzeń słuchu.

Badanie CBCT niezastąpione jest również w zakresie implantologii, a także w trakcie diagnozowania oraz leczenia nowotworów w obrębie twarzy i szyi. 

Jak przebiega badanie CBCT i czy wymaga przygotowań?

Do badania tomograficznego wiązką stożkową nie trzeba się przygotowywać. Nie jest wymagane przebywanie na czczo. Jak przed każdym badaniem przy pomocy promieniowania rentgenowskiego, należy usunąć wszystkie metalowe przedmioty z okolic twarzy i szyi, takie jak biżuteria, okulary, a także aparaty ortodontyczne, protezy zębowe i aparaty słuchowe. Przed przystąpieniem do badania należy założyć również ołowiany fartuch ochronny, który zapobiega przyjęciu nadmiarowej dawki promieniowania. 

Tomografia stożkowa wykonywana jest w bezruchu, w pozycji stojącej lub siedzącej. Trwa około kilkudziesięciu sekund. W tym czasie głowa pacjenta pozostaje unieruchomiona przez specjalne uchwyty (holdery), a aparat emitujący promieniowanie oraz jego detektor obracają się o 360 stopni, tworząc dużą liczbę widoków (obrazów). Komputer przy pomocy specjalnych algorytmów analizuje wyniki badania, tworząc trójwymiarowy obraz badanego obszaru. 

Przeciwwskazania

Badanie CBCT jest bezbolesne i nieinwazyjne. Nie jest jednak wskazane dla wszystkich pacjentów. Promieniowanie rentgenowskie niekorzystnie wpływa na płód, dlatego tomografii stożkowej nie powinny wykonywać kobiety ciężarne ani pacjentki, u których istnieje choćby podejrzenie bycia w ciąży. Jednak jak od każdej zasady, od tej również istnieją wyjątki. Tomografia stożkowa może zostać wykonana u ciężarnej pacjentki, jeśli korzyści z badania są znacznie większe niż ewentualne zagrożenie dla płodu. W takiej sytuacji ryzyko każdorazowo ocenia lekarz w porozumieniu z pacjentką.

Zalety i wady tomografii stożkowej

Tomografia stożkowa to nowoczesne i niezwykle dokładne badanie, które obrazuje zarówno struktury kostne, jak i miękkie tkanki. Otrzymany obraz jest bardzo szczegółowy i pozwala na precyzyjną diagnostykę wielu schorzeń. W porównaniu do klasycznej tomografii badanie CBCT trwa znacznie krócej – około 20 sekund. Niewątpliwą zaletą jest również ekspozycja na znacznie mniejszą dawkę promieniowania niż w przypadku klasycznego badania tomografem. To sprawia, że badanie CBCT jest bezpieczne, a korzyści z jego przeprowadzenia znacznie przewyższają ryzyko, płynące z wystawienia się na promieniowanie rentgenowskie. 

Nie można jednak pominąć wad tomografii stożkowej. Badanie charakteryzuje się zwiększoną ilością promieniowania rozproszonego, które może dawać fałszywy obraz. Mogą występować również inne zakłócenia, spowodowane poruszeniem się pacjenta podczas badania lub błędną analizą danych przez komputer. Minusem jest również ograniczona dostępność badania. Aby ograniczyć wpływ negatywnego promieniowania rentgenowskiego na organizm pacjenta, tomografię stożkową wykonuje się jedynie na podstawie skierowania. Mimo swoich wad badanie CBCT jest uważane przez lekarzy za świetne narzędzie diagnostyczne, które pozwala na dobór indywidualnych metod leczenia dla konkretnego przypadku.

Badanie CBCT – cena

Choć istnieje możliwość badania na NFZ, tomografia stożkowa wykonywana jest zazwyczaj prywatnie. Jej koszt uzależniony jest od obserwowanego obszaru i może wahać się od 130 zł za wycinek do 250 zł za pełny obraz CBCT szczęki i żuchwy. Niezwykle popularna tomografia zębów 3D to natomiast koszt 180 zł. Wyniki każdego badania CBCT, przeprowadzonego w placówkach XRAY, można odebrać osobiście w postaci zapisu na płycie CD. Dodatkowo, dla wygody naszych pacjentów, są one przesyłane bezpośrednio na wskazany adres mailowy.