Jak często można wykonywać pantomogram?

Wielu pacjentów otrzymując kolejne skierowanie na pantomogram, zastanawia się, jak często można wykonywać zdjęcie RTG? Czy prześwietlenie zębów jest bezpieczne? Odpowiedzi na te i inne pytania udzielamy w niniejszym wpisie. 

Jak często robić zdjęcie pantomograficzne?

To zależy od wieku, masy ciała, kondycji zdrowotnej, osobistej wrażliwości, a przede wszystkim stanu jamy ustnej. Jeśli istnieją ku temu wskazania, RTG pantomograficzne powtarza się kilkakrotnie w krótkim odstępie czasu. 

Prześwietlenia zębów nie trzeba się obawiać, ponieważ dziś korzysta się z urządzeń cyfrowych, emitujących bardzo niską dawkę promieniowania, a całe badanie przebiega według ściśle określonych procedur bezpieczeństwa.  

Zaleca się, aby RTG pantomograficzne wykonywać profilaktycznie co dwa lata. U pacjentów mających problem z próchnicą zębów może się okazać, że badanie należy powtarzać raz w roku lub częściej. Podobnie jest u dzieci i nastolatków, u których należy monitorować rozwój uzębienia w celu wczesnego wykrycia wad zgryzu i innych nieprawidłowości. 

Kiedy trzeba wykonać pantomogram?

Zdjęcie pantomograficzne wykonuje się kilkakrotnie w trakcie leczenia endodontycznego, implantologicznego i ortodontycznego. RTG zębów jest konieczne u osób, które doświadczyły urazu zębów i twarzoczaszki, a także muszą poddać się ekstrakcji, np. usunąć ósemkę. Bardzo często pantomogram potrzebny jest do oceny jamy ustnej nowych pacjentów, zwłaszcza gdy nie mogą uzyskać wcześniejszych zdjęć rentgenowskich ani historii leczenia. 

RTG wykonuje się również u kilkuletnich dzieci, najczęściej w wieku 7-11 lat, u których doszło np. do:

• przedwczesnej utraty zębów mlecznych, 
• braku miejsca w łuku zębowym, 
• nieprawidłowego położenia zębów,
• zaburzeń zgryzu.

Dlaczego RTG wykonuje się w tak wielu przypadkach? Wyjaśnienie zacznijmy od początku, czyli przypomnienia, co to jest pantomogram. To badanie nazywane rentgenem panoramicznym. Ukazuje dwuwymiarowy obraz szczęki i żuchwy oraz okalających je struktur tkankowych. Pozwala ocenić całość jamy ustnej uwzględniając górną i dolną szczękę, staw skroniowo-żuchwowy, wszystkie zęby i zatoki. Dlatego RTG pantomograficzne stanowi bardzo pomocne narzędzie diagnostyczne i jest uznawane za jedno z podstawowych badań profilaktycznych w stomatologii. 

Czy pantomogram jest szkodliwy dla zdrowia?

Wykonanie zdjęcia RTG zębów jest bezpieczne, bezbolesne i nieinwazyjne. Pantomogram emituje wprawdzie pewną dawkę promieniowania jonizującego, jednak są to stężenia relatywnie niskie, mieszczące się w ramach dopuszczalnych norm.

Natężenie promieniowania mierzy się w mikrosiwertach (µSv). 

• RTG jednego zęba – przyjmujemy maksymalnie ok. 5 µSv. 
• Pantomogram i cefalometria – wchłaniamy od 7 do 12 µSv.
• Tomografia komputerowa CBCT – przyjmujemy do 150 µSv. 

Trzeba przy tym pamiętać, że promieniowanie jonizujące pochodzi także ze źródeł naturalnych (kosmosu, skał, gleby). I to właśnie je w zdecydowanej większości wchłaniamy. Średnie promieniowanie tła w Polsce jest na poziomie 0.3 – 0,8 µSv /h, a dawka dobowa ok. 7-20 µSv. Podczas jednej godziny rejsu samolotowego pochłaniamy ok. 4 – 10 µSv, to tyle samo co w wyniku RTG płuc. A po godzinie oglądania TV przyjmujemy 1-2,5 µSv, czyli dawkę podobną do wykonania zdjęcia RTG zęba.

Ważne jest również, że nowoczesne urządzenia do diagnostyki radiologicznej pozwalają zmniejszyć dawkę promieniowania pantomogramu i wykonać potrzebne zdjęcie nawet w ułamku sekundy. W trakcie badania stosuje się sprawdzone środki ochrony, dzięki którym ryzyko nadmiernej ekspozycji na promieniowanie RTG jest zminimalizowane praktycznie do zera. Pacjenci, którzy szczególnie obawiają się o swoje zdrowie, mogą skorzystać z badania low downs, z użyciem niższych dawek, które standardowo wykonuje się u dzieci. 

Zapraszamy na wizytę, postaramy się odpowiedzieć na wszystkie pytania.