Zapalenie miazgi zęba — jakie są jego przyczyny, objawy i jak leczyć?

Zapalenie miazgi zęba to stan zapalny, wynikający zwykle z nieleczonej choroby próchnicowej. Początkowo ból występuje sporadycznie i mija samoistnie, a w zaawansowanej postaci na dokuczliwe pulsowanie i dolegliwości nie pomagają nawet ogólnodostępne środki przeciwbólowe. Jak przebiega choroba miazgi zęba? Jakie metody pozwalają zdiagnozować przypadłość i jak można ją leczyć?

Czym jest zapalenie miazgi zęba?

Zapalenie miazgi zęba, inaczej zapalenie miazgi zębowej, to stan zapalny tkanki wypełniającej wnętrze zęba — komory i korzenia. W sytuacji, gdy miazga narażona jest na czynniki drażniące, może dochodzić do procesu zapalnego, prowadzącego do zapalenia miazgi zęba. Dolegliwość zawsze wiąże się z bólem, ale w zależności od zaawansowania procesu, może być znośny i pojawiać się sporadycznie lub występować stale i być trudny do wytrzymania. Przeprowadzenie badań obrazowych, np. rtg punktowe zęba, pozwala na uwidocznienie zmian i ocenę stopnia ich zaawansowania, m.in. odróżnienie odwracalnego zapalenia od martwicy miazgi.

Zapalenie miazgi — fazy

Zapalenie miazgi zęba ma charakter postępujący. W początkowej fazie stanu zapalnego podrażnienie (ból) nerwu zęba występuje sporadycznie pod wpływem określonych czynników (np. zimne/gorące) i ustępuje samoistnie. 

W przypadku braku leczenia, stan zapalny rozwija się i przechodzi w fazę nieodwracalną. Wówczas miazga zęba nie jest w stanie samoistnie się zregenerować, a ból staje się bardzo intensywny i trudny do uśmierzenia. W przypadku braku leczenia dochodzi do stanu martwicy miazgi. Czasami zdarza się wtedy, że ból mija, dając pacjentowi fałszywe poczucie poprawy.

Przyczyny zapalenia miazgi zęba

Przyczyny zapalenia miazgi zęba mogą być różne. Najczęstszym czynnikiem wywołującym przypadłość jest głęboki ubytek próchnicowy, który pozwala bakteriom dostać się do wnętrza i komory zęba. Zdarza się również, że stan zapalny powstaje w wyniku uszkodzenia mechanicznego, np. ukruszenia lub złamania korony zęba, co naraża miazgę na kontakt z bakteriami w jamie ustnej. 

Objawy zapalenia miazgi zęba

Przy zapaleniu miazgi zęba rodzaj i nasilenie dolegliwości zależy od stopnia zaawansowania stanu zapalnego (martwa lub żywa miazga). Początkowo przeszywający ból pojawia się pod wpływem bodźców drażniących, po pewnym czasie może występować samoistnie. Zwykle ma charakter pulsujący i szczególnie intensywny bywa w nocy (pozycja leżąca wiąże się ze zmianą ciśnienia i lepszym dopływem krwi, obrzękiem i uciskiem na tkanki okołowierzchołkowe).

Zapalenie miazgi — objawy:

• pulsujący ból zęba (sporadyczny lub stały), 
• ból zęba przy dotyku językiem, 
• obrzęk,
• zaczerwienienie okolicznych tkanek,
• utrata funkcjonalności tkanki, 
• nawet uogólniony stan zapalny.

Diagnostyka — jak rozpoznać zapalenie miazgi zęba?

Diagnostyka zapalenia miazgi zęba zaczyna się od badania stomatologicznego. Dentysta zleca wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, umożliwiającego ocenę wnętrza zęba. Niekiedy w gabinecie stosuje się również testy czułości, aby ocenić reakcję zęba na bodźce (zimne/ciepłe).

W przypadku stałych dolegliwości bólowych zazwyczaj rozpoznaje się nieodwracalne zapalenie miazgi zęba wymagające leczenia kanałowego. 

Leczenie zapalenia miazgi 

Przy leczeniu zapalenia miazgi zęba o wyborze metody decyduje stopień zaawansowania przypadłości. 

W fazie odwracalnego zapalenia miazgi wystarcza leczenie zachowawcze, polegające na usunięciu ogniska próchnicowego, oczyszczenie zęba i wypełnienie ubytków próchnicowych. Jeśli proces zapalny jest zaawansowany (nieodwracalne zmiany lub martwica miazgi), konieczne jest leczenie endodontyczne (inaczej leczenie kanałowe), ponieważ zainfekowana miazga w zębie musi zostać całkowicie usunięta. W przypadku leczenia kanałowego kanały korzeniowe są oczyszczane i dezynfekowane, a następnie wypełnia się komorę zęba odpowiednim preparatem. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. 

Zapalenie miazgi — jak uśmierzyć ból zęba?

W początkowej fazie zapalenia miazgi zęba ból pojawia się jedynie pod wpływem określonych bodźców, dlatego zwykle ustępuje samoistnie i nie wymaga stosowania preparatów przeciwbólowych. Jeśli dolegliwości bólowe są bardziej dokuczliwe, można zastosować leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, np. paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen), które nie tylko mogą łagodzić ból, ale również ograniczać stan zapalny.

Niestety, w przypadku gdy zmiany chorobowe są zaawansowane, uśmierzenie bólu za pomocą ogólnodostępnych leków jest trudne, a pacjent może uzyskać pomoc jedynie w gabinecie stomatologicznym.

Powikłania zapalenia miazgi zęba

Nieleczone zapalenie miazgi zęba, poza nieznośnym bólem, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zgorzel zęba (bakterie beztlenowe wywołują proces gnilny w miazdze zęba). W niektórych przypadkach zakażenie może rozprzestrzenić się w całym organizmie, doprowadzić do sepsy, ropnia mózgu, a w skrajnych przypadkach również do zgonu. 

Dlatego w przypadku pojawienia się dolegliwości mogących świadczyć o zapaleniu miazgi zęba należy zgłosić się do stomatologa i przeprowadzić badanie rtg. 

Jak zapobiegać zapaleniu miazgi zęba?

Zapobieganie zapaleniu miazgi zęba polega przede wszystkim na utrzymaniu prawidłowej higieny jamy ustnej, które polega na regularnym szczotkowaniu zębów, używaniu nici dentystycznych i przeprowadzaniu kontrolnych wizyt u dentysty. 

Ponadto należy unikać nadmiernego spożywania słodyczy oraz dbać o utrzymanie zdrowej diety, bogatej w witaminy i minerały. 

FAQ (pytania i odpowiedzi)

Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące zapalenia miazgi zęba.