Słownik pojęć radiologicznych

Pantomogram – inaczej zdjęcie pantomograficzne lub w skrócie OPG (zdjęcie ortopantomograficzne). Zdjęcie warstwowe pozwalające na jednoczesne uwidocznienie wszystkich zębów, wyrostka zębodołowego szczęki, kości żuchwy i stawów skroniowo-żuchwowych.

CBCT (z ang. Cone Beam Computed Tomography) – tomografia komputerowa wiązką stożkową. CBCT jest badaniem wolumetrycznym (objętościowym) i jest najbardziej zaawansowaną metodą diagnostyczną w stomatologii.

RVG – radiowizjografia. Zdjęcie wewnątrzustne punktowe wykonywane głównie w celu oceny stanu konkretnego zęba.

Zdjęcie zgryzowo-skrzydłowe – zdjęcie wewnątrzustne, pozwalające jednocześnie uwidocznić korony górnych i dolnych zębów oraz przyzębie brzeżne. Wykonywane jest przy użyciu specjalnego pozycjonera. 

Cefalometria –inaczej Tele RTG lub teleradiogram. Zdjęcie rentgenowskie boczne czaszki, ukazujące także zarys tkanek miękkich. Najczęściej stosowane jest w diagnostyce ortodontycznej, przed planowanym leczeniem ortodontycznym. Na jego podstawie wykonywana jest analiza cefalometryczna.

Analiza cefalometryczna – zestaw pomiarów, wykonywanych celem określenia wzajemnych stosunków pomiędzy szczęką , żuchwą i czaszką. Służy do wytyczenia punktów i linii orientacyjnych, które pomagają w lepszym zrozumieniu podłoża wady zgryzu.

DICOM –  norma wymiany obrazów w medycynie, opracowana dla potrzeb ujednolicenia wymiany i interpretacji danych medycznych związanych z obrazami diagnostycznymi w medycynie. Dane w formacie DICOM pozwalają zachować wysoką jakość obrazu. Przeglądanie plików w formacie DICOM wymaga specjalnego oprogramowania.  

ALARA (z ang.As Low As Reasonable Achievable) – tak małe dawki promieniowania, jak jest to realnie możliwe. Zasada ALARA jest powszechnie stosowana w radiologii i oznacza zastosowanie możliwie najmniejszej dawki promieniowania przy osiągnięciu diagnostycznego obrazu.

SSŻ/TMJ – staw skroniowo-żuchwowy (z ang.temporomandibular joint) – staw łączący żuchwę z pozostałą częścią czaszki. Ze względu na częste zaburzenia i dysfunkcje tego stawu coraz popularniejsza jest diagnostyka CBCT ssż, jak również diagnostyka 2D ssż – zdjęcia zazwyczaj wykonywane są w zwarciu szczęk i rozwarciu (z otwartymi ustami).

Promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie  X) – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które powstaje w lampie rentgenowskiej. Efektem oddziaływania wiązki promieniowania, która przeszła przez badany obiekt i dotarła do cyfrowego detektora jest powstanie obrazu rentgenowskiego.

Detektor obrazu – odbiornik wiązki promieniowania rtg emitowanego z lampy. W przypadku zdjęć zewnątrzustnych np. pantomogram lub CBCT detektor znajduje się na zewnątrz jamy ustnej pacjenta, zaś w przypadku zdjęć wewnątrzustnych detektor umieszczany jest w jamie ustnej pacjenta, przytrzymywany palcem lub umocowany na specjalnym pozycjonerze.